Tại sao da bị khô?
Triệu chứng da khô xuất hiện khi da bị cạn kiệt nước.
Lớp sừng ở biểu bì được sản xuất và thay thế theo chu kỳ sừng hóa của da (trong khoảng 3 tuần lễ, da được thay mới lớp biểu bì). Lớp chất nhờn thiên nhiên trên bề mặt da, do tuyến mồ hôi và tuyến nhờn sản xuất và các axít béo dưới da do các tế bào da sản xuất, duy trì độ ẩm cần thiết cho da ở mức 10-30%, giúp da mềm, mịn, linh hoạt.
Lượng nước dưới da được cấp từ độ ẩm môi trường, từ các lớp phía dưới của da và từ mồ hôi. Đồng thời, lượng nước này liên tục mất đi do bốc hơi trên bề mặt da.
Bình thường sự bay hơi diễn ra chậm và nước được thay thế đầy đủ nhờ lớp sừng cản trở sự mất nước. Một lớp sừng được tái tạo thường xuyên, được dưỡng ẩm tốt sẽ giữ độ pH lý tưởng cho da, bảo vệ da khỏi những vi khuẩn gây hại và các tác hiền từ môi trường.
Các dấu hiệu và triệu chứng của da khô đặc trưng xảy ra khi mất nước vượt quá sự cấp nước, và lượng nước của lớp sừng giảm xuống dưới 10%.
Lớp sừng khô khi lượng dầu thiên nhiên trên da tiết ra quá chậm và quá ít (vì các tuyến bã nhờn, tuyến mồ hôi hoạt động không hiệu quả) và khi lượng axít béo được sản xuất bởi các tế bào da giảm đi dẫn đến cấu trúc da suy yếu. Khi khả năng thay thế tái tạo tế bào da rối loạn, lớp sừng không bong tróc thiên nhiên, kết dính và bong tróc từng mảng. Khi lớp sừng khô, da không được bảo vệ tốt, sự mất nước tăng thêm và làn da của bạn rất dễ bị thương tổn, viêm nhiễm.
Các vấn đề về da khô bắt đầu bằng những triệu chứng nhẹ nhàng chỉ gây mất thẩm mỹ như thô, sần, da đỏ và mỏng. Da khô khiến các tế bào da không còn mịn màng, tươi mát, bề mặt da trở nên héo úa và tạo nên những nếp nhăn nông. Da khô không được bảo vệ tốt nên dễ bị kích ứng, dễ bị tác dụng của các tia bức xạ thái dương, của môi trường, hóa chất xúc tiếp... chóng vánh nhăn nám và lão hóa sớm, trông già nua, thiếu sức sống... Da khô dễ bị viêm nhiễm và có nguy cơ trở nên viêm da mạn tính với nhiều biến chứng.
Nếu trông nom da không đúng cách hoặc không quan hoài săn sóc da, bề mặt da khô không thực hiện tốt chức năng bảo vệ da, lớp nhờn tự nhiên tạo độ pH lý tưởng không được da sinh sản đủ, da trở thành mẫn cảm, dễ kích ứng và viêm nhiễm, nhăn nheo, nám và sớm lão hóa, chảy sệ.
Da khô gây nhiều bệnh về da.
Các nhân tố nguy cơ khiến da dễ bị khô
Da khô chỉ một phần nhỏ do bẩm sinh.
Khi có tuổi, da bạn có thiên hướng khô dần đi, đặc biệt đối với phụ nữ ở thời kỳ tiền mãn kinh, lượng axít béo trong da giảm mạnh khiến da mất vẻ mịn màng và lượng dầu thiên nhiên do da sản xuất không còn đủ để giữ nước trong da.
Với các bé lọt lòng, tế bào da phát triển chưa hoàn chỉnh, lớp sừng không giữ đủ nước cho da bé và các triệu chứng da khô thường xuất hiện do thời tiết và do tiếp xúc, cọ xát, do tắm nước quá nóng, do hóa chất trong các sản phẩm tắm rửa và chăm sóc da bé.
Môi trường khô lạnh của mùa đông, môi trường làm việc có máy điều hòa trong các cao ốc văn phòng... có độ ẩm rất thấp khiến lượng nước dưới da kiệt.
Làm sạch da quá thẳng tuột, làm sạch da với các sản phẩm gột rửa, với nước quá nóng hoặc quá lạnh là thủ phạm khiến lớp sừng càng ngày càng khô, tăng sự nhạy cảm của da và tăng nặng vấn đề da khô.
Các biến chứng do da khô
Da khô không được trông nom đúng cách có thể dẫn đến các biến chứng trên bề mặt da như:
Viêm da dị ứng (eczema): là tình trạng da khô, mẩn đỏ, có vảy, khe nứt da sâu, đã được trình diễn.# hao hao như nứt sứ hoặc dưới lòng sông khô. Da bị ảnh hưởng có thể bị viêm, ngứa và có thể chảy máu.
Viêm nang, viêm nang tóc làm mất tóc vĩnh viễn khi tạo sẹo.
Bị khô da có thể gây ra vết nứt sâu hay vết nứt có thể mở ra và chảy máu, mở đường cho vi khuẩn xâm nhập. Những biến chứng có nhiều khả năng xảy ra khi cơ chế bảo vệ của da Bình thường đang bị tổn hại nghiêm trọng. Nhiễm khuẩn do vi khuẩn ở các mô bên dưới của da có khả năng nhập vào hệ bạch huyết và huyết mạch.
Bệnh vảy nến: Tình trạng da do sự tàng trữ quá nhanh các tế bào thô, khô, các tế bào da chết tạo thành lớp vảy dày; thỉnh thoảng gây khô đỏ da, vảy bạc. Trong trường hợp nặng, da nứt, chảy máu, có mụn nước chứa đầy mủ. Bệnh vẩy nến là một bệnh kinh niên liên tiếp có khuynh hướng bùng nổ theo định kỳ, bạn có thể điều trị triệu chứng nhưng bệnh lại tái phát nhiều năm.
Chứng dày sừng nang lông da gà giống như mụn trứng cá thường xuất hiện trên cánh tay, chân hoặc mông, chúng thường không đau hoặc ngứa. Da thô, u lên, sần và nhám; thỉnh thoảng viêm đỏ da.
Bệnh vảy cá: phát triển khi các tế bào da tích lũy dày, vảy khô. Các vảy nhỏ, đa giác dạng hình và có màu từ trắng đến nâu. Ichthyosis vulgaris cũng có thể gây bong da đầu và vùng sâu, vết nứt đớn đau trên lòng bàn tay và lòng bàn chân.
Lời khuyên của thầy thuốc
Điều trị bệnh lý khô da nghiêm trọng trở nên mãn tính cần sự giúp đỡ của thầy thuốc da liễu, rất lâu dài, tốn kém và nhiều trường hợp có khả năng phải sống với các vấn đề da khô tái phát trong thời gian dài. Tuy nhiên để hạn chế tình trạng da khô thì cần thực hiện các giải pháp coi ngó da theo đúng chỉ dẫn của thầy thuốc.
BS. Xuân Dung
